Μπορεί τα τελευταία χρόνια, λόγω των περιορισμών της παγκόσμιας πανδημίας Covid 19, να παρατηρήθηκε μία περίοδος αδράνειας των φορολογικών ελέγχων από τις φορολογικές αρχές, ωστόσο όπως όλα δείχνουν το επόμενο χρονικό διάστημα οι φορολογικοί ελεγκτές θα προβούν σε εκτεταμένους φορολογικούς ελέγχους, ειδικότερα όσον αφορά τον έλεγχο των συναλλαγών μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων.

Ήδη το τελευταίο διάστημα, λόγω της υστέρησης των φορολογικών εσόδων και την δημιουργία δημοσιονομικού ελλείματος κατά την περίοδο της πανδημίας, παρατηρούνται εκτεταμένοι έλεγχοι, οι οποίοι φαίνεται να στοχεύουν κυρίως σε κλάδους που δεν επλήγησαν από την πανδημία αντίθετα είχαν θετική επιρροή στα αποτελέσματά τους, όπως οι κλάδοι τροφίμων, γεωργικών προϊόντων, υγείας, καθαριότητας κλπ.

Όσον αφορά τον έλεγχο των ενδοομιλικών συναλλαγών, αυτές βρισκόταν στο στόχαστρο των φορολογικών αρχών και πριν την πανδημία, ενώ παρατηρούμε μία αρκετά αυστηρή προσέγγιση από τους φορολογικούς ελεγκτές στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Βασικός στόχος των φορολογικών ελεγκτών είναι η διερεύνηση του κατά πόσο μία συναλλαγή μεταξύ συνδεδεμένων εταιρειών υπερτιμολογήθηκε ή υποτιμολογήθηκε με σκοπό την μεταφορά κερδών σε άλλη δικαιοδοσία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία μεγαλύτερη εξειδίκευση των φορολογικών ελεγκτών στους κανόνες transfer pricing σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Αυτό φαίνεται και από την σύσταση ειδικής ομάδα ελέγχου, με πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή βάση δεδομένων Amadeus, η οποία διενεργεί αποκλειστικά τον έλεγχο των benchmarking studies που χρησιμοποιούνται για την τεκμηρίωση της τιμολόγησης των ενδοομιλικών συναλλαγών, καθώς αποτελούν ένα από τα βασικότερα αντικείμενα κατά την τεκμηρίωση μία συναλλαγής μεταξύ συνδεδεμένων μερών. Με τον τρόπο αυτό οι φορολογικές αρχές διενεργούν ενδελεχή έλεγχο στην τιμολόγηση των ενδοομιλικών συναλλαγών των φορολογούμενων και ερευνούν αν αυτή έχει διενεργηθεί σύμφωνα με την αρχή των ίσων αποστάσεων, όπως προβλέπεται από τις Οδηγίες του ΟΟΣΑ (OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administrations) και την Ελληνική νομοθεσία.

Προκειμένου οι εταιρείες να προετοιμαστούν κατάλληλα για τους επικείμενους ελέγχους στο Transfer Pricing, θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στην τιμολόγηση των ενδοομιλικών τους συναλλαγών. Συγκεκριμένα, όλες οι εταιρείες που διενεργούν συναλλαγές με συνδεδεμένα πρόσωπα, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 2 του Ν.4172/2013, θα πρέπει να υποστηρίξουν την τήρηση της αρχής των ίσων αποστάσεων κατά την τιμολόγηση των μεταξύ τους συναλλαγών.

Ειδικότερα, στις περιπτώσεις δε που οι εταιρείες δεν καλύπτουν τα όρια απαλλαγής που προβλέπονται από το άρθρο 21 του Ν. 4174/2013 , θα πρέπει να προβούν στην κατάρτιση Φακέλου Τεκμηρίωσης Ενδοομιλικών Συναλλαγών και στην υποβολή Συνοπτικού Πίνακα Πληροφοριών (ΣΠΠ). Υπενθυμίζεται ότι ο Φάκελος Τεκμηρίωσης δεν υποβάλλεται, ωστόσο θα πρέπει να προετοιμαστεί μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του έτους που αφορά, να τηρηθεί στην έδρα του φορολογούμενου και να καταστεί διαθέσιμος εντός 30 ημερολογιακών ημερών από την ημερομηνία που θα ζητηθεί από τις φορολογικές αρχές. Ο Συνοπτικός Πίνακας Πληροφοριών υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω TAXIS μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του έτους που αφορά.

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των ανωτέρω υποχρεώσεων από του φορολογούμενους επιβάλλονται πρόστιμα. Όσον αφορά τον Φάκελο Τεκμηρίωσης, σε περίπτωση που αυτός τεθεί στη διάθεση της Φορολογικής Διοίκησης από την 31^η ημέρα από την κοινοποίηση σχετικής πρόσκλησης έως την 60^η ημέρα, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 5.000 ευρώ, αν διατεθεί από την 61^η ημέρα έως την 90^η ημέρα επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 10.000 ευρώ, ενώ αν δεν διατεθεί καθόλου ή διατεθεί μετά την 90^η ημέρα επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 20.000 ευρώ (Άρθρο 56 του Ν. 4174/2013).

Σε περίπτωση εκπρόθεσμης ή ανακριβούς/ατελούς υποβολής του ΣΠΠ επιβάλλεται πρόστιμο υπολογιζόμενο σε ποσοστό ένα χιλιοστό (1/1000) των συναλλαγών του υπόχρεου φορολογούμενου για τις οποίες υπήρχε υποχρέωση τεκμηρίωσης. Το παραπάνω πρόστιμο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 500 ευρώ και μεγαλύτερο των 2.000 ευρώ. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικού ΣΠΠ, το παραπάνω πρόστιμο επιβάλλεται μόνο αν μεταβάλλονται τα ποσά των συναλλαγών και οι συνολικές διαφορές είναι άνω των 200.000 ευρώ. Σε περίπτωση υποβολής ανακριβούς ΣΠΠ το παραπάνω πρόστιμο υπολογίζεται επί των ποσών που αφορά η ανακρίβεια και επιβάλλεται μόνο αν η ανακρίβεια αφορά ποσοστό μεγαλύτερο του 10% των συνολικών συναλλαγών για τις οποίες υπήρχε υποχρέωση τεκμηρίωσης (Άρθρο 56 του Ν. 4174/2013). Τέλος, σε περίπτωση μη υποβολής του ΣΠΠ επιβάλλεται πρόστιμο υπολογιζόμενο σε ποσοστό ένα χιλιοστό (1/1000) των συναλλαγών για τις οποίες υπήρχε υποχρέωση τεκμηρίωσης, το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 2.500 ευρώ και μεγαλύτερο των 10.000 ευρώ (Άρθρο 56 του Ν. 4174/2013).

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι, η διάθεση του Φακέλου Τεκμηρίωσης δεν επιφέρει μόνο την μη επιβολή προστίμου στον φορολογούμενο, αλλά του δίνει την δυνατότητα να υπερασπιστεί και να αποδείξει τον τρόπο τιμολόγησης των ενδοομιλικών του συναλλαγών δίνοντας την δική του προσέγγιση. Σε αντίθετη περίπτωση, οι φορολογικές αρχές προχωρούν σε εκ νέου έλεγχο της τιμολόγησης των ενδοομιλικών συναλλαγών, κάτι το οποίο μπορεί να καταλήξει σε πολύ σημαντικές διαφορές στα αποτελέσματα του φορολογούμενου για την χρήση που υπόκεινται σε έλεγχο. Επιπλέον, τα ευρήματα του ελέγχου έμμεσα επηρεάζουν και τις μεταγενέστερες από την εξεταζόμενη χρήσεις, καθώς ο φορολογούμενος καλείται είτε να εφαρμόσει την προσέγγιση του φορολογικού ελεγκτή, είτε να εφαρμόσει μία πιο εκτεταμένη υπερασπιστική γραμμή προκειμένου να αποδείξει την σύμφωνη με την αρχή των ίσων αποστάσεων τιμολόγηση των ενδοομιλικών του συναλλαγών και στα επόμενα έτη.

Τέλος, τα τελευταία χρόνια, μέσω των δηλωτικών υποχρεώσεων των φορολογούμενων, οι φορολογικές αρχές έχουν αποκτήσει καλύτερη πρόσβαση στην πληροφόρηση αναφορικά με τα συνδεδεμένα μέρη και τις συναλλαγές των φορολογούμενων, με αποτέλεσμα να είναι εύκολο να εντοπιστούν οι «προβληματικές» περιπτώσεις και η προσπάθεια μείωσης ή αποφυγής των φόρων από τους τελευταίους. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, ένας σωστά καταρτισμένος Φάκελος Τεκμηρίωσης, ο οποίο περιλαμβάνει λεπτομερής οικονομική και λειτουργική ανάλυση για κάθε κατηγορία ενδοομιλικών συναλλαγών του φορολογούμενου, μειώνει κατά πολύ την πιθανότητα επιβολής διαφορών από τον Φορολογικό Έλεγχο.

Συμπερασματικά, όπως έλεγε και μια παλιά διαφήμιση της Morgan Stanley, “you must pay taxes. But there’s no law that says you can leave a tip”. Με την σωστή προετοιμασία σε επίπεδο transfer pricing, ο φορολογούμενος μπορεί να περιορίσει την καταβολή φόρων στους απολύτως και νομίμως απαραίτητους, και να αποφύγει πρόστιμα, προσαυξήσεις, αναμορφώσεις και άλλες  «περιπέτειες» με τις φορολογικές αρχές.